Met de bovengenoemde afweging in het achterhoofd, viel Japan op 7 december 1941 Siam, Maleisië (Malakka), de Filipijnen en de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor (zie Aanval op Pearl Harbor) in Hawaï aan. Vier dagen later verklaarde Duitsland de oorlog aan de Verenigde Staten; enerzijds omdat Japan nu eenmaal een As-mogendheid was en Duitsland daar door het Driemogendhedenpact toe verplicht was, anderzijds omdat Hitler daarmee de mogelijkheid kreeg om de Amerikaanse bevoorrading van de Britten en de Russen tegen te gaan. Tot dat moment hadden de Verenigde Staten zich officieel buiten de oorlog in Europa gehouden, hoewel het binnen het kader van de voorzichtige anti-Duitse politiek van Franklin Delano Roosevelt wel materiële militaire steun verleende aan het Verenigd Koninkrijk en de Sovjet-Unie door het Leen en Pachtprogramma.

De geallieerde strijdkrachten in Azië bleken aanvankelijk niet opgewassen tegen de Japanse, en leden een duizelingwekkende serie nederlagen. Het Britse slagschip Prince of Wales en de slagkruiser Repulse werden op 10 december voor de kust van Maleisië tot zinken gebracht. Hongkong viel op 25 december en de Britse marinebasis in de Slag om Singapore op 15 februari 1942, waar zo'n 130.000 Britse, Indiase en Australische troepen zich overgaven. De Britse rol in Oost-Azië leek daarmee uitgespeeld. Ook de Amerikaanse bases op de eilandjes Guam en Wake gingen verloren. In januari volgden de Japanse invasies in Birma, de Salomonseilanden, Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea. Manilla, Kuala Lumpur en Rabaul werden door Japan veroverd. De Japanse veroveringsmachine draaide in snel tempo verder: Bali en Timor vielen in februari 1942; Rangoon en Java in maart. Mandalay volgde begin mei. De Japanse luchtmacht vernietigde de Britse en Amerikaanse luchtstrijdkrachten in Zuidoost-Azië en voerde bombardementen uit op Noord-Australië. De Britse vloot werd (tijdelijk) uit Ceylon verdreven.